sein

sein¹

I     〈onovergankelijk werkwoord〉

1 zijn ⇒ bestaan

2 zijn, zich bevinden

3 zijn, plaatsvinden, gebeuren

4 afkomstig zijn, stammen

5 〈met 3e naamval〉zijn van, toebehoren aan

♦voorbeelden:

1    〈informeel〉 wie die Tatsachen nun mal sind • zoals de feiten nou eenmaal liggen

      das kann (doch) nicht sein! • dat kan (toch) niet!

      es hätte ja sein können • het had toch gekund

      kann, mag sein • dat kan, mag wel zijn

      was soll denn das sein? • wat moet dat (nou) voorstellen?

      alles, was war, ist und noch sein wird • in het verleden, heden en de toekomst

      ist nicht! • (a) hoe bestaat het!; (b) niets ervan!

      sei doch nicht so! • hè, toe nou!

      ich will mal nicht so sein • ik zal het dan maar doen

      wie könnte es auch sonst sein? • hoe kan, kon het ook anders?

      aus 4 Teilen sein • uit 4 delen bestaan

      〈filosofie〉 das Seiende • het zijnde

2    (so,) da wären wir! • daar zijn we dan!

      〈regionaal; informeel〉 am Lesen sein • aan 't lezen zijn

      das Geld ist auf der Bank • het geld staat op de bank

      bei der Arbeit sein • aan het werk(en) zijn

      bei der Sache sein • erbij zijn (met zijn hoofd)

      bei sich sein • bij kennis zijn

      beim Lesen sein • aan 't lezen zijn, zitten (te) lezen

      ich war noch nie in Berlin • ik ben nog nooit in Berlijn geweest

      die Fenster sind nach dem Garten • de ramen kijken op de tuin uit

      ohne Geld sein • zonder geld zitten

3    heute ist kein Unterricht • vandaag is er geen les

      es braucht nicht sofort zu sein • het hoeft niet meteen (te gebeuren)

      das darf, soll nicht sein! • (a) dat mag niet!; (b) dat is toch zeker niet waar!

      etwas sein lassen • iets laten

      muss das sein? • moet dat nou?

      was sein muss, muss sein • wat moet, (dat) moet

      es hat nicht sein sollen • het heeft niet (zo) mogen zijn, wezen

      〈in de winkel〉 was soll es denn sein? • wat zal, mag het zijn (voor u)?

      ist irgendetwas? • is er iets?

      das wird niemals sein! • dat zal nooit gebeuren!

      das war vor 2 Jahren • dat is twee jaar geleden (gebeurd)

4    woher ist der Wein? • waar komt die wijn vandaan?

      aus Griechenland sein • uit Griekenland komen

      von wem ist das? • van wie komt dat?

5    〈formeel〉 ich bin dein • ik behoor jou toe

      welches Buch ist deins? • welk boek is van jou?

      das ist meins, 〈informeel〉mir • dat is van mij

II   〈onpersoonlijk werkwoord〉

1 zijn ⇒ wezen

2 zich voelen

♦voorbeelden:

1    so sei es denn! • het zij zo!

      es sei denn, dass … • tenzij …

      seis drum! • voor mijn part!

      sei es heute oder (sei es) morgen • vandaag of morgen, of het nou vandaag of morgen is

      dem sei, wie ihm wolle • hoe het ook zij

      dem ist leider nicht so • dat is helaas niet zo

      wie wäre es, wenn • wat zou je, zouden jullie ervan vinden als

      es ist an dem • dat is zo, dat klopt

      es ist an dir, etwas zu tun • het is aan jou, het is jouw taak iets te doen

2    ist dir etwas? • is er iets (met je aan de hand)?

      mir ist kalt • ik heb het koud

      mir ist schlecht • ik voel me niet goed

      mir ist schwindlig • ik ben duizelig

      mir ist nicht danach (zumute, zu Mute) • mijn hoofd staat er niet naar

      mir ist (so), als (ob) … • ik heb het gevoel dat …

      mir ist, als hätte ich etwas gehört • ik meen iets gehoord te hebben

III   〈koppelwerkwoord〉

1 zijn

♦voorbeelden:

1    dabei ist zu beachten • daarbij dient er rekening mee gehouden te worden

      Hunde sind an der Leine zu führen • honden moeten worden aangelijnd

      〈informeel〉 da ist nichts zu machen! • er is niets aan te doen!

      es ist nichts zu machen, tun • er hoeft niets te worden gedaan, er kan niets worden gedaan

      wenn ich du wäre • als ik jou was

      das wars, wärs (dann)! • dat was het dan (wel)!, dat was, is alles!

      du bist mir ja einer! • je bent me er (ook) eentje!

      nachher, am Ende will es keiner gewesen sein • uiteindelijk heeft niemand het gedaan

      sei es der Mann (oder) sei es die Frau • hetzij de man hetzij de vrouw

      nichts sein • niets bereikt hebben, het tot niets gebracht hebben

      (und) sei er (auch) noch so arm • ook al is hij nog zo arm

IV   〈hulpwerkwoord〉

1 zijn

♦voorbeelden:

1    das wäre getan! • dat zit erop

————————

sein²

〈bezittelijk voornaamwoord〉

1 zijn

2 Zijne ⇒ Uwe

♦voorbeelden:

1    〈informeel〉 meinem Vater sein Hut • mijn vader zijn hoed

      das Buch kostet seine 30 Mark • dat boek kost toch wel 30 mark

      das Buch ist seine 30 Mark wert • het boek is die 30 mark (wel) waard

      〈formeel〉 alles, was sein ist • al wat hem toebehoort

      das ist nicht unser Problem, sondern seins, 〈formeel〉seines, das seine • dat is niet ons probleem, maar het zijne

      〈formeel〉 sie wird die Seine, seine • ze wordt zijn vrouw

      die Seinen, seinen • de zijnen, zijn gezin

      〈spreekwoord〉 jedem das Seine, seine • ieder het zijne